هنگامی‌که برند خود را ثبت می‌کنید، احتمالا یکی از اولین کارهایی که می‌خواهید انجام دهید این است که یک هویت تصویری که نماینده برند شما باشد ایجاد کنید. این هویت تصویری که لوگو نام دارند همانند عکس شناسنامه افراد عمل می‌کند که در حقیقت بخش بصری هویت افراد می‌باشد و از هر فرد دیگری متمایز است حتی اگر نام مشترکی وجود داشته باشد. لوگو به عنوان راهی برای متمایز کردن برند از سایر برندها، یک نمایش بصری از هویت شرکت است که اگر خوب طراحی شده باشد، می‌تواند به افزایش آگاهی از برند و وفاداری مخاطبان کمک کند و اگر بد طراحی شده باشد به شخصیت و ارزش برندتان آسیب می‌زند. با دیدن بهترین لوگو شرکت های ایرانی و خارجی، متوجه خواهید شد که خلاقانه ترین لوگوهای ایرانی و جهانی نیز اصولی را رعایت کرده‌اند. در مقاله حاضر به بررسی خلاقانه ترین لوگوهای ایرانی خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.
تاریخچه مختصر طراحی لوگو در ایران
اگر از تاریخچه طراحی لوگو در دوران باستان که عمدتا شامل نقش و نگارهای تصویری بر دیوار غارها بود بگذریم و به مفهوم مدرن لوگو به شکل امروزی بپردازیم، باید بگوییم نقطه انقلابی در حوزه طراحی لوگو در جهان از انقلاب صنعتی و رشد و توسعه کارخانه‌جات و شرکت‌های صنعتی بود. در ایران اما طراحی لوگو قدمتی کمتر از یک قرن دارد و تقریا بحثی جدید ولی رو به پیشرفت است.
اواسط دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی، زمانی بود که مفهوم لوگو به شکل مدرن آن متولد شد. در آن زمان با توسعه روابط ایران با جهان و همزمان با رشد صنعتی و ایجاد شرکت‌های تجاری و کارخانه‌جات، مفهوم برند و طراحی لوگو شرکتی به بحثی داغ در حوزه طراحی تبدیل شد. شاید بتوان گفت اولین شرکت ایرانی که اقدام به طراحی لوگو کرد، شرکت هواپیمایی هما بود که در سال 1340 طراحی و معرفی شد و هنوز هم به عنوان یکی از خلاقانه‌ترین لوگوهای ایرانی شناخته می‌شود. بعد از این سال بود که به مرور شرکت‌ها و سازمآن‌های بزرگ اقدام به طراحی لوگوهای خلاقانه ایرانی کردند و تا به امروز که تقریبا همه شرکت‌ها، کارخانه‌ها و فروشگاه‌ها هم لوگوی مخصوص به خود را دارند.
بیشتر بخوانید: تفاوت طراحی لوگو در نرم افزارها
راز موفقیت خلاقانه ترین لوگوهای ایرانی و خارجی
اگر به نوع طراحی لوگوهای خلاقانه ایرانی و خارجی نگاهی بیندازید، متوجه خواهید شد که علیرغم این که هر یک ایده و خلاقیت فردی طراح را در دل خود دارد، ایجاد یک لوگوی عالی به چیزی بیش از استعداد هنری نیاز دارد. طراحی لوگو برای سایت یا شرکت‌ها اگر به صورت حرفه‌ای انجام شده باشد، دنیایی از تجربه، خلاقیت و مهارت را می‌طلبد و همچنین پیروی از یک سری اصول اولیه طراحی لوگو که همه طراحان با حفظ سبک و خلاقیت شخصی خود، سعی دارند از آن‌ها پیروی نمایند.
- سادگی: جذاب ترین لوگوهای ایرانی و خارجی ساده و در عین حال به‌یادماندنی هستند. به خاطر سپردن یک لوگوی پیچیده ممکن است دشوار باشد، در حالی که یک لوگوی ساده به راحتی قابل تشخیص و یادآوری است. لوگوی خود را مینیمالیستی نگه دارید و فقط از اشکال، رنگ‌ها و فونت‌های اولیه استفاده کنید که لوگوی شما را از رقبا متمایز کند.
- تطبیق پذیری: لوگوی شما باید بتواند در چندین پلتفرم کار کند بدون اینکه کیفیت، تاثیرگذاری یا معنی خود را از دست بدهد. این بدان معنی است که لوگو باید در همه چیز از کارت ویزیت گرفته تا طراحی کاتالوگ و بیلبوردها، تا تیشرت‌ها و طراحی سایت، حتی پروفایل‌های رسانه‌های اجتماعی جذاب به نظر برسد.
- بی‌زمانی: یکی از مهم‌ترین فاکتورهای بهترین لوگو شرکت های ایرانی و خارجی، بی‌زمان بودن آن‌ها بوده که به هیچ گرایش یا مد خاصی گره نخورده‌اند. تاثیر لوگو در برند به حدی است که لوگوی شما، باید بی‌زمان باشد تا برای سال‌های آینده هم قابل استفاده باقی بماند، بدون آن که مجبور به ریبرندینگ شوید. استفاده از فونت‌های مد روز یا رنگ‌هایی که می‌توانند به سرعت از مد بیفتند را فراموش کنید. در عوض روی ایجاد طرحی تمرکز کنید که برای چندین دهه بدون اینکه قدیمی به نظر برسد، دوام آورد.
- نمادهای معنادار: جذاب ترین لوگوهای ایرانی، طرح‌هایی هستند که نوعی نمادگرایی معنادار در پشت خود دارند که در یک لحظه آن‌ها را به‌یادماندنی و قابل تشخیص می‌کند. به این فکر کنید که می‌خواهید لوگوی شما چه پیامی را در مورد شرکت شما منتقل کند و آن ایده‌ها را در طراحی خود بگنجانید تا چیزی واقعا منحصربه‌فرد ایجاد کنید.
- اصل ارتباط: لوگوی شما باید با زمینه فعالیت شرکت یا برند شما مرتبط باشد تا مردم با دیدن آن فورا تشخیص دهند که شما که هستید و چه می‌کنید. طراحی لوگو مواد غذایی با حوزه آرایشی متفاوت است؛ عناصری را در طراحی خود بگنجانید که نشان می‌دهد شرکت شما چه چیزی را ارائه می‌دهد تا مردم بتوانند سریع و آسان با آن ارتباط برقرار کنند.
- انتخاب رنگ: رنگ نقش مهمی در هر طراحی موفق لوگو ایفا می‌کند. نه تنها به جذابیت بصری اضافه می‌کند، بلکه رنگ تأثیرات روانی بر احساسات افراد دارد که می‌تواند بر نحوه درک آن‌ها از برند یا شرکت شما به عنوان یک کل تأثیر بگذارد. باید بدانید هارمونی رنگ چیست و رنگ‌هایی را انتخاب کنید که نشان‌دهنده ارزش‌های کسب‌وکار شما باشند یا با دیدن آن‌ها احساسات خاصی را در افراد برانگیزند تا بعداً وقتی دوباره آن‌ها را ببینند، به یاد بیاورند که شما که هستید.
بیشتر بخوانید: طراحی لوگو سایت خبری
بررسی چند نمونه از لوگوهای خلاقانه ایرانی
طراحان گرافیک در ایران با شنیدن عنوان طراحی لوگو در ایران، احتمالا نام مرتضی ممیز را به یاد می‌آورند که یکی از بهترین طراحان گرافیک ایران بوده و حتی لقب پدر گرافیک نوین ایران را کسب کرده است. اما به جز وی نیز طراحان بسیاری برای شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های ایرانی اقدام به طراحی لوگو نمودند که در این بخش به بررسی بهترین لوگو شرکت های ایرانی خواهیم پرداخت.
لوگوی شرکت هواپیمایی هما
همانطور که در بالا نیز ذکر کردیم، لوگو شرکت هواپیمایی هما اولین لوگوی طراحی شده در تاریخچه طراحی لوگو در ایران بوده که در سال 1340 توسط ادوارد زهرابیان، یک طراح گرافیک ایرانی- ارمنی طراحی شد و همچنان به عنوان برند این شرکت ماندگار باقی مانده است. اگر به طراحی این لوگو دقت نمایید متوجه وجود یک نماد پرنده به عنوان هویت اصلی لوگو خواهید شد که به شکلی مینیمال و مدرن با رعایت خطوط هندسی طراحی شده است. خود طراح درباره این لوگو می‌گوید: «دنبال سوژه‌ای بودم که الهام‌بخش من در طراحی این لوگو باشد. ناگهان به یاد تخت جمشید افتادم. وقتی کتاب‌های مستشرقین غربی را هم مطالعه کردم، دیدم آن‌ها هم به این تندیس بر روی سرستون‌های پاسارگارد برخورده‌اند، این تندیس اسطوره‌ای ترکیبی از صورت عقاب، گوش گاو و یال اسب است. از آن‌جایی که پروازهای هما هم باید به پنج قاره دنیا طی مسیر می‌کردند، این بهترین الگو بود که خوشبختانه نتیجه هم داد».
لوگوی شرکت سایپا
یکی از جذاب‌ترین لوگوهای ایرانی لوگوی شرکت خودرو سایپا می‌باشد که توسط مرتضی ممیز در سال 1364 خلق و اجرا شد. این طرح علیرغم این که تداعی کننده لوگوی شرکت بنز نیز می‌باشد اما الهام گرفته شده از کاشی‌کاری گنبد سرخ مراغه بوده و به شکل المان‌های سه‌گانه همچون مثلث طراحی شده است. طراحی لوگو شرکت سایپا به نوعی حس تحرک و چرخش را با ایجاد یک توازن قدرت القا می‌کند که با عرضه محصولات این شرکت یعنی خودرو تناسب داشته؛ بنابراین به خوبی در جهت اصل ارتباط گام برداشته است. علاوه بر این، وجود سه بال محرک این محصولات به صورت المان‌هایی در کنار طرح مرکزی، نماینده مفاهیم سازمانی این شرکت: محصول، خدمات و سود است.
لوگوی سازمان آتشنشانی
این لوگو با بیش از 20 سال ماندگاری، یکی از لوگوهای خلاقانه ایرانی با رعایت اصل سادگی و ارتباط و همچنین استفاده از رنگ در بهترین شکل ممکن می‌باشد. طراح لوگوی سازمان آتشنشانی ایران نیز زنده یاد مرتضی ممیز، طراح و استاد دانشگاه است که در سال 1374 این لوگوی درخشان را خلق کرد. مرتضی ممیز برای طراحی این لوگو از ساده‌ترین عناصر کمک گرفته است: یک چارچوب مشکی به همراه یک نماد شعله قرمز رنگ که به خوبی حس خطرناک بودن آتش را به مخاطب القا می‌کند. تضاد رنگی قرمز و مشکی در موفقیت این طراحی جذاب نیز بی تاثیر نبوده است. طراح این لوگو درباره ویژگی‌های این طرح گفته بود: «برای آن که شعله را طراحی کنم تلاش زیادی کردم. اول خواستم شعله‌ی سرکشی را طراحی کنم؛ بعد فکر کردم شعله حالت شعاری پیدا می‌کند و بالاخره فکر کردم اگر شعله فرمی قوی و چشم‌گیر داشته باشد هم نیت اولیه‌ی مرا مطرح می‌کند و هم جنبه‌ی اخطار و توجه را به خوبی القا می‌کند. چارچوب سیاه رنگ نیز روحیه‌ی تسلط و کنترل آتش را تداعی می‌کند.»
لوگوی شرکت ملی نفت ایران
این لوگو علیرغم استفاده از المان‌های سنتی و اصیل، یکی از ماندگارترین و جذاب‌ترین لوگوهای ایرانی است که در سال 1363 توسط احمد میرزا، طراح و گرافیست نامی ایران خلق شد. در یک نگاه کلی به طرح این لوگو، می‌توان متوجه شکل مثلثی آن شد که به نوعی تداعی‌کننده حس قدرت و ثبات می‌باشد. طراحی پیکتوگرام شعله آتش در بالای طرح نیز مفهوم سوخت را به عنوان زمینه کاربردی نفت به تصویر می‌کشد. و بخش مهم آن یعنی قسمت پایین شعله می‌توانید طرحی گرافیکی از واژه «لا» به معنی نه را مشاهده کنید که از دو طرف راست و چپ با کمک شاخ و برگ‌هایی به سبک طرح‌های اسلیمی امتداد می‌یابد. طرح واژه «لا» نماینده شعار «نه شرقی، نه غربی» می‌باشد که ارزش مستقل بودن صنعت ملی نفت را القا می‌کند و شاخ و برگ‌های رونده، نماد پیشرفت حاصل از این استقلال بوده که طراحی اسلیمی آن به نوعی اصالت ملی را نمایان می‌کند.
لوگوی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
این لوگو نیز توسط پدر گرافیک ایران یعنی مرحوم مرتضی ممیز در سال 1369 برای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در تهران طراحی و اجرا شد. در طراحی این لوگو، به عنوان یکی از جذاب ترین لوگوهای ایرانی از سبک نماد استفاده شده است که در واقع دو نماد خورشید و کتاب را در دل خود دارد. خورشید در این جا برای ارائه مفاهیمی همچون روشنایی، سلامتی و کمال، و کتاب نماینده مفاهیم دانایی، رشد و خرد می‌باشد. ادغام این دو المان در فرمی مینیمال و ساده، طرحی جذاب و خلاقانه را به دست داده که هم بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کرده و خوانایی مورد نظر را داشته باشد و هم با رعایت اصل ارتباط و سادگی، گامی موثر در راستای ماندگاری برند برداشته است.
لوگوی بانک صادرات ایران
یکی از مدرن‌ترین لوگوهای خلاقانه ایرانی بوده که به ساده‌ترین و زیباترین شکل ممکن مفاهیم مرتبط با حوزه کاری بانک صادرات و نام برند را به تصویر می‌کشد. بانک صادرات ایران از زمان تاسیس تا به امروز بیش از 2 بار اقدام به تغییر طرح لوگوی خود نموده است که در ابتدا به شکل یک اسب بالدار بوده و شکل امروزی آن سومین لوگوی این بانک ایرانی می‌باشد که در ابتدا اسماعیل کیا مقدم آن را طراحی نمود و سپس مرتضی ممیز آن را تکمیل و اجرا کرد. در طرح این لوگو می‌توانید نماد دو دست را در مقابل یکدیگر ببینید که در مرکز آن‌ها یک نماد دایره‌ای قرار دارد. دایره میانی طرح، نمادی از سکه بوده که نشانه مالی برای برند مورد نظر است و المان کناری به عنوان دست‌هایی در ارتباط با یکدیگر، برای القا کردن مفهوم صادرات و واردات در نتیجه تبادل و ارتباط به تصویر کشیده شده است.
لوگوی علامت استاندارد ایران
تقریبا می‌توان گفت بیشتر لوگوهای خلاقانه برندهای ایرانی را زنده یاد مرتضی ممیز طراحی کرده است و از بین آن‌ها، یکی از بهترین‌ها قطعا طراحی لوگو علامت استاندارد ایران می‌باشد. شرکت استاندارد ملی ایران با نام اختصاری ISIRI در سال 1364 طراحی لوگوی خود را به ممیز سپرد که امروزه روی همه کالاهایی که می‌خریم این طرح را می‌بینیم. در طراحی این لوگو می‌توانید ببینید که در مرکز این طرح، حروف اختصاری ISIRI با چه زیبایی و خلاقیتی به کلمه ایران تبدیل شده است. علاوه بر این، یک چارچوب با فلش‌هایی به سمت بالا و پایین لوگوتایپ اصلی را دربرگرفته است که این دو فلش نشان‌دهنده حداقل و حداکثر می‌باشد که دو فاکتور مهم سازمان استاندارد ایران برای بررسی محصولات و کالاها می‌باشد.
لوگوی کانون فکری و پرورشی کودکان و نوجوانان
یکی از جذاب ترین لوگوهای ایرانی که توسط یک دانشجو طراحی شده است لوگوی کانون فکری و پرورشی کودکان و نوجوانان می‌باشد. این طرح در سال 1344 توسط محمد پولادی طراحی شد و در مسابقه طراحی لوگوی این کانون برنده اعلام شده و به عنوان لوگوی این سازمان انتخاب شد. البته این طرح بعدها با تغییراتی کوچک توسط محمدرضا عدنانی به شکل امروزین خود درآمد. در طراحی این لوگو می‌توانید شکل یک پرنده بر روی یک شاخه درخت را ببینید که گویی به تازگی قصد بال گشودن و پرواز را دارد اما هنوز از زمین بلند نشده است؛ درواقع سبک طرح با آن خطوط منحنی نوک و بال‌های پرنده به ما می‌گوید که این یک پرنده تازه متولد شده و نابالغ است که می‌خواهد پرواز کند. طرح خلاقانه این لوگو به خوبی با زمینه فعالیت کانون در حوزه کودکان و نوجوانان مرتبط بوده و باعث ایجاد حس صمیمیت و ماندگاری در ذهن مخاطب می‌شود.
لوگوی سازمان گمرک ایران
طراحی لوگو سازمان گمرک ایران نیز یکی از طرح‌های ماندگار استاد ممیز می‌باشد که در طی سال‌ها همچنان ماندگار و جذاب باقی مانده است. نقطه ثقل این طرح استفاده از حروف کلمه گمرک می‌باشد که از سرکش‌های حروف ک و گ به صورت خطوطی مورب در دو رنگ قرمز و سبز کمک گرفته شده است. دلیل اصلی استفاده از این دو رنگ می‌تواند هم نشان‌دهنده رنگ پرچم ایران باشد و هم نمادی برای ورود آزاد (سبز) و ممنوعیت ورود یا خروج (قرمز) که فعالیت اصلی سازمان کمرگ را به تصویر می‌کشد. همچنین از یک چارچوب مشکی رنگ به عنوان دروازه اقتصادی کشور در طراحی این لوگو به شکلی هوشمندانه استفاده شده است.
لوگوی شهرداری تهران
علیرغم استفاده از فرم‌های سنتی در این طرح، اصالت و ماندگاری آن بعد از گذشت سال‌ها هنوز پابرجاست. استاد ممیز به عنوان طراح لوگوی شهرداری تهران درباره این طرح می‌گوید: «هدف اصلی‌ام در طراحی نشانه شهرداری تهران، نشاندادن شهری با دروازه‌های قدیمی‌اش بود. ضمن کار، از ترکیب دروازه‌ها به نقش گلی رسیدم. تعداد دروازه‌های قدیم تهران ۱۲ تا بود. فکر کردم برای حفظ سادگی نقش، تعداد گلبرگ‌ها را به کم‌ترین عدد مناسب برسانم.»
لوگوی بیمه آسیا
این لوگو توسط استاد مصطفی اسدالهی طراحی شده است که یکی از قوی‌ترین لوگوتایپ‌ها را در بین خلاقانه ترین لوگوهای ایرانی دارد. دو ستون کناری طرح نشان دهنده حرف الف در ابتدا و پایان نام برند بوده و و سه خط میانی حرف سین را تداعی می‌کند. دو نقطه پایین طرح نیز نماینده حرف یاء می‌باشد. نوع خطوط و سبک طراحی این لوگو به نوعی حس مقاومت و استحکام را القا می‌کند که در کنار عنصر مکمل رنگ لوگو و رنگ سازمان آبی تیره به خوبی به مخاطب احساس امنیت و اعتماد را می‌دهد.
لوگوی شرکت اسنوا
شرکت اسنوا با ریبرندینگ با تغییر لوگو در سال‌های اخیر مواجه بوده است به طوری که از رنگ سازمانی قرمز به رنگ سبز و آبی تغییر هویت داد و از یک لوگوتایپ ساده به یک طرح نمادین و جذاب رسید. طرح امروزین برند اسنوا که در زمینه وسایل برقی خانگی فعالیت می‌کند در سال 1393 رونمایی شد. این لوگو به شکل یک طرح نمادین دایره‌ای طراحی شده است و علیرغم این که طراح آن منبع الهام خود را طرح یین یانگ اعلام نکرده، اما طرح نهایی به وضوح تداعی‌کننده این طرح معروف جهانی می‌باشد. شکل دایره‌ای این طرح القاکننده حس چرخش و تحرک در عین پایداری می‌باشد و نقطه جذاب این طرح استفاده از تکنیک فضای منفی( خالی) است که دو طرح سبز و آبی رنگ را از یکدیگر جدا می‌کند و همچنین باعث می‌شود مخاطب حرف S را در مرکز لوگو مشاهده نماید که در حقیقن حرف اول نام برند می‌باشد.
لوگوی شرکت آپ
شرکت آسان‌‌پرداخت با نام اختصاری و تجاری آپ، خالق یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین سوپراپلیکیشن‌های ایرانی است. این لوگو یکی از بهترین تایپوگرافی‌های فارسی است که از فونت‌های آماده برای طراحی آن استفاده نشده است، بلکه از طرحی گرافیکی برای تایپوگرافی نام برند استفاده شده که با فرمی آینه‌ای و مدرن طراحی شده است. استفاده از رنگ قرمز در طراحی این لوگو نیز انتخابی هوشمندانه جهت جلب توجه مخاطب می‌باشد.
بیشتر بخوانید: انواع فرمت لوگو
سخن پایانی
یک طراحی لوگوی حرفه‌ای و خاص که بتواند به خوبی بار هویتی برند شما را به دوش بکشد و باعث تمایز شما از سایر برندها شود نیازمند استفاده از خلاقیت و تجربه یک طراح حرفه‌ای در کنار رعایت یک سری اصول طراحی گرافیگ مانند سادگی، ماندگاری، ارتباط با زمینه فعالیت برند و... می‌باشد. تاریخچه طراحی لوگو در ایران به زمان حکومت محمدرضا شاه پهلوی برمی‌گردد و لوگوی شرکت هواپیمایی هما به عنوان اولین لوگوی طراحی شده در ایران و یکی از بهترین‌ها در این زمینه است. خلاقانه ترین لوگوهای ایرانی را می‌توان متعلق به طراحی‌های استاد مرتضی ممیز، پدر گرافیک نوین ایران دانست که خالق لوگوی سازمان‌های بزرگی چون آتشنشانی، گمرک، شهرداری تهران و... بود. علاوه بر طرح‌های استاد ممیز، لوگوی برندهای جدیدتر مانند اسنوا، آپ، بیمه آسیا و... نیز جزو بهترین لوگوتایپ‌های طراحی شده در ایران می‌باشند.
